ΑΝΑΛΥΣΗ: Καύκασος και Κεντρική Ασία

Οργανωμένο έγκλημα στο Καύκασο και τη Κεντρική Ασία

Δεκεμβρίου 30, 2013 

του Ιωάννη Μιχαλέτου

Αρμενία

Αναφορές κατά καιρούς της Ιντερπόλ και του Αμερικανικού ΥΠΕΞ, χαρακτηρίζουν την Αρμενία ως πηγή προέλευσης εμπορίου γυναικών για σεξουαλική εκμετάλλευση στη Γερμανία, την Ελλάδα, τη Ρωσία, την Τουρκία, καθώς και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Παρά θέση της χώρας κατά μήκος της διαδρομής παραδοσιακών ναρκωτικών από την Ασία προς την Ευρώπη το κλείσιμο των συνόρων της με το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία, ως αποτέλεσμα του Ναγκόρνο – Καραμπάχ, έχει εξ’ αποτελέσματος περιορίσει τις διαδρομές των τοπικών λαθρεμπόρων.

Η λεγόμενη Αρμένικη μαφία είναι ισχυρή στο εξωτερικό εκεί που εδρεύουν πολυάριθμες κοινότητες της Αρμένικης Διασποράς και ειδικότερα στη Καλιφόρνια, το Παρίσι αλλά και τον Παναμά και το Λίβανο. Στην Ελλάδα δεν υφίσταται Αρμενικό οργανωμένο έγκλημα και οι κακοποιοί από εκεί συγχωνεύονται με Ελληνικές ομάδες. Κατά καιρούς υπάρχουν φημολογίες για χρησιμοποίηση της Ελλάδας ως κέντρο ξεπλύματος κεφαλαίων εκ μέρους των ολιγαρχών και εγκληματιών του Γιερεβάν εάν και κάτι τέτοιο μένει να αποδειχθεί ενώ είναι εξαιρετικά πιθανό ότι συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στη Κύπρο.

Αζερμπαϊτζάν

Στο Αζερμπαϊτζάν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα λαθρεμπορίας αλλά και χρήσης ναρκωτικών ουσιών και η χώρα χρησιμοποιείται ως πέρασμα Τουρκικών αλλά και Ιρανικών ομάδων ενώ η διαφθορά του κρατικού τομέα όπως και στην Αρμενία αποτελούν σημαντικά εσωτερικά ζητήματα.

Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), το Αζερμπαϊτζάν, δεν διαθέτει επαρκή νομοθεσία για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και τη θεσμική ικανότητα για την ανίχνευση και πρόληψη της εμπορίας που είναι ελλιπέστατη. Σύμφωνα με μία μελέτη υπάρχουν ισχυρότατα κυκλώματα λαθρεμπορίας «λευκής σαρκός» και οι περισσότερες γυναίκες έχουν περάσει από το Αζερμπαϊτζάν προς την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Τέλος οι Αζέροι εγκληματίες έχουν δημιουργήσει σοβαρές βάσεις προώθησης ποικίλων δραστηριοτήτων στη Κωνσταντινούπολη, τη Βιέννη και τις μεγάλες Γερμανικές πόλεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει και ανάμειξη της υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας η οποία είναι αρκετά ανεπτυγμένη για τα δεδομένα του κράτους και ελέγχει ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας ζωής.

Γεωργία

Το λαθρεμπόριο ναρκωτικών είναι πολύ διαδεδομένο στη Γεωργία σήμερα και συμμετέχουν και άλλες εθνοτικές ομάδες όπως Τσετσένοι, Αζέροι και Τούρκοι. Λαμβάνοντας υπόψη τη θέση της Γεωργίας, πολλές μαφίες την χρησιμοποιούν ως ένα διάδρομο μεταξύ Μέσης Ανατολής-Μαύρης θάλασσας και Βαλκανίων. Έχουν υπάρξει μάλιστα τα τελευταία έτη αρκετές υποθέσεις μεταφοράς ηρωίνης προερχόμενης από το Αφγανιστάν προς τη Κονστάντζα της Ρουμανίας και το Μπουργκάς της Βουλγαρίας. Ο ετήσιος παράνομος τζίρος εκτιμάται άνω του 1 δις. Δολαρίων ανά έτος, ποσό ιδιαιτέρως μεγάλο για τα δεδομένα της χώρας.

Επίσης μια νέα τάση είναι η ολοένα και αυξανόμενη χρησιμοποίηση ντόπιων γυναικών στη παράνομη βιομηχανία του σεξ, μια εξέλιξη που έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή αντίληψη της Γεωργιανής κοινωνίας για το δικό της γυναικείο πληθυσμό.

Η διαφθορά στη Γεωργία βρίσκεται σε απόλυτα επίπεδα όπως και το λαθρεμπόριο όπλων. Κατά τη κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, απροσδιόριστος αριθμός φορητών κυρίως όπλων, εκλάπη από τις αποθήκες του Κόκκινου Στρατού και αρκετά από αυτά βρήκαν διέξοδο στις διεθνείς παράνομες αγορές.

Η Γεωργιανή μαφία είναι ισχυρή στην Ρωσία, την Ανατολική Ευρώπη, το Ισραήλ ενώ υπάρχουν και έχει καταφέρει να δημιουργήσει ομάδες στην Αθήνα και κυρίως τη Θεσσαλονίκη.

Οι Γεωργιανοί θεωρούνται ευρέως ως σκληροτράχηλος λαός με ιδιαίτερη έφεση σε σχεδιασμό και εκτέλεση ειδικών μυστικών επιχειρήσεων γι'αυτό και κατά τη Σοβιετική περίοδο η Μόσχα τους χρησιμοποιούσε σε μεγάλο βαθμό στα συστήματα πληροφοριών της. Εκ τούτου μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η ύπαρξη Γεωργιανής μαφίας στην Ελλάδα πέρα από Αστυνομικό πρόβλημα ενδεχομένως να απασχολήσει και την υπηρεσία πληροφοριών.

Καζακστάν

Το Καζακστάν είναι μια σημαντική χώρα διέλευσης για την διακίνηση ναρκωτικών από το Αφγανιστάν προς τη Ρωσία και από εκεί στη Δυτική Ευρώπη. Στο βόρειο Καζακστάν και στις πόλεις Pavlodar και Kustanay, κοντά στα ρωσικά σύνορα, διεξάγεται ο μεγαλύτερος όγκος του παράνομου αυτού εμπορίου. Σύμφωνα με κατά καιρούς ανακοινώσεις των Ρωσικών αρχών από το Καζακστάν έρχεται προς τη Ρωσία το 80 τοις εκατό της ηρωίνης, το 70 τοις εκατό του οπίου, και 60 τοις εκατό της κάνναβης που καταναλώνουν οι πολίτες της.

Η διαφθορά στη χώρα αυτή απλώνεται σε όλα τα επίπεδα και είναι ενδεικτικό της κατάστασης ότι οι ντόπιοι «Ολιγάρχες» επιδεικνύουν σε υπερθετικό βαθμό το πρόσφατα αποκτηθέντα πλούτο τους ενδυόμενοι με τα ακριβότερες διεθνώς μάρκες και διαμένουν σε αχανής περιφραγμένες εκτάσεις που φυλάσσονται από δεκάδες φρουρούς όπου έχουν δημιουργηθεί ακόμα και ιδιωτικοί ζωολογικοί κήποι…

Το μεγαλύτερο μέρος της τοπικής διαφθοράς που έχει γεννήσει παρακρατικά εγκληματικά δίκτυα, εντοπίζεται στον ενεργειακό τομέα και τα τεράστια ποσά που εκταμιεύονται από πολυεθνικές στους τοπικούς ταγούς προκειμένου να εξασφαλίσουν συμβόλαια για επενδύσεις στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Έχουν υπάρξει επίσης ορισμένες απόπειρες λαθρεμπορίας πυρηνικών υλικών και σε μία περίπτωση το 2001 οι δράστες ήταν Τσετσένοι αντάρτες.

Κιργιστάν

Το Κιργιστάν έχει καταστεί μείζον κέντρο διαμετακόμισης ναρκωτικών ουσιών και οπλισμού ναρκωτικών .

Το πολιτικό σύστημα κυριαρχείται από μια κατακερματισμένη εξουσία και χωρισμένη σε ένα σύστημα περιφερειακών φατριών. Σε συνδυασμό με το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, έχουν δημιουργηθεί τα προβλήματα των οργανωμένων εγκληματικών ομάδων αλλά και του Ισλαμικού εξτρεμισμού.

Η πόλη Ος, που βρίσκεται σε στρατηγικό σημεία στα σύνορα με το Ουζμπεκιστάν και τη κοιλάδα «Fergana» έχει μετατραπεί σε κομβικό σημείο διακίνηση ναρκωτικών, ιδιαίτερα ηρωίνης. Η πρωτεύουσα του Κιργιστάν, Μπισκέκ, επίσης γνώρισε ταχεία ανάπτυξη διακίνησης ναρκωτικών, εν μέρει λόγω του ότι βρίσκεται κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν, την επόμενη διαδρομή του παρανόμου δρόμου του μεταξιού στη σημερινή Κεντρική Ασία.
Ενδεικτικό του προβλήματος που υπάρχει είναι ότι σύμφωνα με εκθέσεις του FBI, για ολόκληρη την πόλη πληθυσμού άνω του ενός εκ. υπάρχουν μόνο 19 Αστυνομικοί στην αντίστοιχη διεύθυνση δίωξης οι οποίοι είναι κατά βάση κακοπληρωμένοι και ανεκπαίδευτοι.

Παράλληλα η χώρα έχει γίνει και σημαντικό κέντρο εγχώριας παραγωγής κάνναβης, ιδιαίτερα στην Βορειοανατολική περιοχή Issyk-Kul που εξάγεται στις χώρες της Πρώην Σ. Ένωσης. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, εκτιμά ότι υπάρχει και σοβαρό ζήτημα με το τράφικινγκ γυναικών προς οίκους ανοχής της Γερμανίας, Ρωσίας, Τουρκίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Τέλος είναι ενδιαφέρον να ειπωθεί ότι σε αυτή τη χώρα το μεγαλύτερο μέρος των εγκληματικών δικτύων προέρχεται από τα γειτονικά κράτη και δεν υπάρχει εθνική μαφία όπως στις άλλες περιπτώσεις.

Τατζικιστάν

Η κεντρική κυβέρνηση του Τατζικιστάν έχει ουσιαστικά τον πλήρη έλεγχο μόνο σε ένα μικρό μέρος της χώρας, γύρω από την πρωτεύουσα Ντουσάνμπε. Ιδιαίτερα στις ορεινές και Ανατολικές οροσειρές το λαθρεμπόριο ανθεί όπως και η εκπαίδευση της τρομοκρατικής Ισλαμικής οργάνωσης IMU.

Λόγω ενός εξαιρετικά καταστροφικού εμφυλίου πολέμου, το Τατζικιστάν εξακολουθεί να είναι από τις φτωχότερες χώρες της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ), ενώ μεγάλος όγκος των παράνομων εμπορίων ελέγχεται από πρώην πολέμαρχους αρκετοί εκ των οποίων διακρίνονται από θρησκευτικό φανατισμό και συνδέονται ακόμα και με συγγενικά δίκτυα με τις αντίστοιχες του γειτονικού Αφγανιστάν.

Το Τατζικιστάν αποτελεί το κύριο άξονα μεταφοράς ηρωίνης περιοχή από το Αφγανιστάν προς το Βορά και Δυτικά .

Οι διακινητές είναι διαφόρων εθνικοτήτων και από όλη την Ευρασία. Πολύ συχνά το λαθρεμπόριο γίνεται με ανταλλαγή είδους, όπως ναρκωτικά με όπλα ή και με καύσιμα. Ο ετήσιος τζίρος μόνο για την ηρωίνη ξεπερνά τα 300 εκ. Δολάρια και αποτελεί έναν από τους κύριους πόρους για πολλές κοινότητες αυτής της Κεντρασιατικής χώρας.

Τουρκμενιστάν

Το Τουρκμενιστάν αντιμετωπίζει όλα τα θέματα που άπτονται του οργανωμένου εγκλήματος όπως και οι γειτονικές του χώρες και σε ότι αφορά το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, αυτό λαμβάνει χώρα σε μεγάλο βαθμό στο κύριο αεροδρόμιο της χώρας, το «Ashgabat». Υπάρχει ισχυρή διασύνδεση των τοπικών κυκλωμάτων με Καυκάσιους ιδίως Αζέρους και η οικονομία σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από παράνομους κύκλους εργασιών ενώ το ξέπλυμα μαύρων κεφαλαίων ξεπερνά ίσως τα νόμιμα με εξαίρεση τον ενεργειακό τομέα.

Ουζμπεκιστάν

Ουζμπεκιστάν είναι κυρίως μια χώρα διέλευσης για ναρκωτικά με μικρή εγχώρια παραγωγή ναρκωτικών.

Παρόλο που η εκεί κρατική δομή διαθέτει υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων, η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας, και Κρατικής Επιτροπής Τελωνείων, όπως και Εθνικό Κέντρο για τον έλεγχο των ναρκωτικών, οι επιτυχίες είναι λίγες ενώ σε έκθεση του το Αμερικανικό Κογκρέσο το 2003 κατονόμαζε το Ουζμπεκιστάν ως χώρα με σοβαρότατο πρόβλημα δωροδοκίας των τοπικών αξιωματούχων, γεγονός που εξακολουθεί να υφίσταται.

Η χώρα αντιμετωπίζει επίσης έντονη Τουρκική διείσδυση τόσο σε εγκληματικό επίπεδο όσο και σε ευρύτερο πολιτικό.

Με εξαίρεση την Αρμενία και σε δεύτερο βαθμό το Καζακστάν, σε όλες τις ανωτέρω χώρες υφίσταται και διασύνδεση οργανωμένου εγκλήματος και Ισλαμικής τρομοκρατίας με σαφείς προεκτάσεις σε "συντονιστές" χώρο της Μέσης Ανατολής.