Του Jon MiltimoreΗ κοινωνική δικαιοσύνη (social justice) είναι ένας ομιχλώδης όρος που δεν είναι εύκολο να διευκρινιστεί. Αυτό που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι η κοινωνική δικαιοσύνη δεν είναι το ίδιο με τη δικαιοσύνη – μια θεώρηση που ήταν στο επίκεντρο της ανάλυσης στοχαστών όπως ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων, ο Αυγουστίνος ιππώνος, ο Θωμάς Ακινάτης και ο David Hume. (Εξάλλου, εάν η κοινωνική δικαιοσύνη σήμαινε το ίδιο με τη δικαιοσύνη, η λέξη «κοινωνική» θα ήταν περιττή.)
Πριν από πολλά χρόνια, ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος FA Hayek σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του με τον William F. Buckley, Jr. σχετικά με την ιδέα της κοινωνικής δικαιοσύνης, τόνισε πως η «σύλληψη αυτού του όρου είναι κενή νοήματος».
«Όλοι μιλούν για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά αν τους ρωτήσεις τι ακριβώς εννοούν με αυτόν τον όρο, κανείς τους δεν ξέρει τι αποδέχεται ως δικαιοσύνη», τόνισε ο Hayek. «Προσπαθώ να καταλάβω τα τελευταία είκοσι χρόνια, ρωτώντας διαφορετικούς ανθρώπους «ποιές ακριβώς είναι οι αρχές σας;»
Εάν κάποιος αναζητήσει στη Google τον όρο Social Justice (κοινωνική δικαιοσύνη), θα βρει το εξής: Κοινωνική δικαιοσύνη (ουσιαστικό): Δικαιοσύνη σχετική με την κατανομή του πλούτου, των ευκαιριών και των προνομίων μέσα σε μια κοινωνία.
Από αυτόν τον ορισμό, βλέπουμε γρήγορα μια θεμελιώδη διαφορά μεταξύ δικαιοσύνης και κοινωνικής δικαιοσύνης. Για τον Αριστοτέλη, τον Cicero και τους Ιδρυτικούς Πατέρες της Αμερικής, η δικαιοσύνη αφορά τα μεμονωμένα άτομα. Για τους υποστηρικτές της κοινωνικής δικαιοσύνης, η δικαιοσύνη είναι συλλογική.
Πως εφαρμόζεται η κοινωνική δικαιοσύνη;
Στο δόγμα της κοινωνικής δικαιοσύνης, υπονοείται ότι οι ανάρμοστες ανισορροπίες στον πλούτο και τα προνόμια πρέπει να διορθωθούν. Αλλά πως θα συμβεί αυτό;
Ο Hayek γνώριζε πολύ καλά. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης του με τον Buckley (βίντεο παρακάτω), εξήγησε στον νεαρό τότε Jeff Greenfield (στο 13:00 του βίντεο) ότι η κοινωνική δικαιοσύνη προϋποθέτει την άνιση μεταχείριση των ανθρώπων:
Το κλασικό αίτημα των υποστηρικτών της κοινωνικής δικαιοσύνης, είναι ότι το κράτος πρέπει να αντιμετωπίζει όλους τους ανθρώπους ίσα, παρά το γεγονός ότι είναι εξαιρετικά άνισοι. Δεν μπορεί κάποιος να συμπεράνει από αυτό ότι επειδή οι άνθρωποι είναι άνισοι, πρέπει να τους αντιμετωπίζει άνισα για να τους κάνει ίσους. Και αυτό ακριβώς σημαίνει κοινωνική δικαιοσύνη. Η κοινωνική δικαιοσύνη απαιτεί από το κράτος να μεταχειρίζεται τους ανθρώπους διαφορετικά, προκειμένου να τους τοποθετήσει στην ίδια θέση… Το να έχει ως στόχο η κυβερνητική πολιτική να κάνει τους ανθρώπους ίσους, στην πραγματικότητα θα οδηγήσει την κυβέρνηση να αντιμετωπίζει τους ανθρώπους εξαιρετικά άνισα.
Εκεί βρίσκεται το πρόβλημα για τους υποστηρικτές της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το Σύνταγμα των ΗΠΑ απαγορεύει στο κράτος να αρνείται στους πολίτες την «ίση νομική μεταχείριση», οπότε η έγκριση νομοθεσίας που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο είναι περίπλοκη.
Διορθώνοντας τις «ανάρμοστες ανισορροπίες»
Εξαιτίας αυτού, τα τελευταία χρόνια είδαμε μια ήπια εκδοχή κοινωνικής δικαιοσύνης στην πράξη, όπου αφενός εμπλέκονται ιδιωτικές εταιρείες και κορυφαία (ivy league) πανεπιστήμια και αφετέρου το μακρύ χέρι της κυβέρνησης που «διορθώνει τις ανάρμοστες ανισορροπίες» στον πλούτο και τα προνόμια. Μια αξιοσημείωτη πρόσφατη υπόθεση, ήταν αυτή του πανεπιστημίου Χάρβαρντ, το οποίο κατηγορείται για διακρίσεις εις βάρος υποψηφίων εισακτέων μαθητών ασιατικής καταγωγής.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, ένας κοσμήτορας παραδέχτηκε ότι το Χάρβαρντ χρησιμοποιεί διαφορετικά πρότυπα εισαγωγής στη σχολή, με βάση τη φυλή και το φύλο των υποψήφιων μαθητών. Οι Ασιάτες πρέπει να λάβουν βαθμολογία SAT τουλάχιστον 1350-250 πόντους υψηλότερη από το όριο που υφίσταται για τους Μαύρους και Λατινοαμερικάνους μαθητές – ώστε να λάβουν επιστολή εισαγωγής στη σχολή.
«Το Χάρβαρντ έχει διαπράξει και συνεχίζει να διαπράττει εσκεμμένες διακρίσεις εις βάρος Ασιατών-Αμερικανών», δήλωσε ο Adam Mortara, δικηγόρος των εναγόντων.
Οι υπεύθυνοι του Χάρβαρντ, υποστηρίζουν ότι απλά προσπαθούν να «σπάσουν τον κύκλο» της αδικίας (εισάγοντας στη σχολή περισσότερους μαύρους και Λατίνους). Αλλά αυτό αποδεικνύει ακριβώς τον ισχυρισμό του Hayek, ότι η κοινωνική δικαιοσύνη προϋποθέτει την άνιση και άδικη μεταχείριση των ανθρώπων. Η διαφορετική αντιμετώπιση των υποψηφίων Ασιατών μαθητών, με τρόπους που τους επηρεάζουν δυσμενώς, είναι άνιση μεταχείριση – ανεξάρτητα αν το Χάρβαρντ κάνει κάτι τέτοιο για να επιτύχει υψηλούς ηθικούς στόχους, όπως ισχυρίζεται. [σ.σ. το Χάρβαρντ κάνει ανάλογες διακρίσεις και εις βάρος λευκών Αμερικανών όπως επισημαίνει η New York Post]
Αυτό είναι το θεμελιώδες ερώτημα της εποχής μας και η πηγή των περισσότερων πολιτικών μας διχασμών: πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους ισότιμα ή να τους αντιμετωπίζουμε διαφορετικά με βάση τη φυλή, το φύλο ή την τάξη τους για να διορθώσουμε τις συλλογικές ανισορροπίες στον «πλούτο, τις ευκαιρίες και τα προνόμια εντός μιας κοινωνίας»;
Κάποιος μπορεί να επιλέξει να είναι με τη μία ή την άλλη πλευρά, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να επιλέξει. Επειδή, πέρα από τα σημασιολογικά παιχνίδια, η λογική του Hayek είναι σωστή: η κοινωνική δικαιοσύνη απαιτεί την άνιση και άδικη μεταχείριση των ανθρώπων.
***
Ο Jonathan Miltimore είναι διευθυντής σύνταξης στην Ιστοσελίδα FEE.org. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό TIME, στην Wall Street Journal, στο CNN, στο Forbes, και στο Fox News.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο site του Foundation for Economic Education – FEE.org
Βρίσκετε ενδιαφέροντα τα άρθρα στην «Ελεύθερη Αγορά»; Εκτιμάτε την προσπάθεια μας; Κάντε τώρα μια δωρεά 5 ευρώ και ενισχύστε μας.
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες και να είστε κόσμιοι στις εκφράσεις σας. Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο με γκρικλις και ξένη γλώσσα θα διαγράφετε. Ευχαριστώ!