Ο ΥΕΤΟΣ - ΚΑΙΡΟΣ

Μέ τόν όρο "Υετός" εννοούμε όλα τά ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα πού με οποιαδήποτε μορφή τού νερού, υγρή ή στερεή, επιπίπτουν στην επιφάνεια τής γής από τόν ουρανό, αφού προηγουμένως έχουν ανέλθει σ' αυτόν μέ τήν διαδικασία τής εξάτμισης τών επιφανειακών νερών.

Ο Υετός περιλαμβάνει λοιπόν όλα τά είδη τής βροχής, τό χιονόνερο, τό χιόνι, τό χαλάζι αλλά καί κάθε μορφή υγρασίας πού επικάθηται στό έδαφος καί τά φυτά, όπως η δρόσος, καί η πάχνη.

Η μορφή πού θά έχουν τά υδάτινα αυτά κατακρημνίσματα όταν φτάνουν στό έδαφος, εξαρτάται απ' τήν θερμοκρασία, τήν υγρασία καί τήν ύπαρξη ή όχι κατακορύφων ρευμάτων τού αέρα. Άν η θερμοκρασία είναι πάνω απ' τό σημείο παγοποιήσεως (0 βαθμοί Κελσίου) τά κατακρημνίσματα θά έχουν μορφή βροχής, διαφορετικά χιονιού. Άν όμως η θερμοκρασία δέν είναι πολύ κάτω απ' τό σημείο παγοποιήσεως θά έχουμε χαλάζι. Άς τά δούμε όμως αναλυτικότερα.

Βροχή

Η βροχή είναι υγρή κατακρήμνιση πού ξεκινά από τήν συμπύκνωση υδρατμών πάνω σέ πυρήνες αλάτων στήν ατμόσφαιρα, πού όταν μέ τήν συσσωμάτωσή τους αποκτήσουν επαρκές βάρος, πέφτουν στό έδαφος μέ τήν γνώριμη μορφή τών υδροσταγόνων. Μπορεί νά ξεκινά καί μέ τήν μορφή μικρών παγοκρυστάλλων μέσα στά σύννεφα πού όταν συνενωθούν μεταξύ τους σχηματίζουν νιφάδες χιονιού. Όταν αυτές βαρύνουν αρχίζουν νά πέφτουν καί διερχόμενες από θερμότερα στρώματα αέρα λιώνουν, μετατρέπονται σέ σταγόνες βροχής καί έτσι φτάνουν στό έδαφος. Ανάλογα μέ τά μετεωρολογικά φαινόμενα πού οδηγούν στήν δημιουργία της η βροχή διακρίνεται σέ Κατακόρυφης Μεταφοράς, σέ Ορογραφική, σέ Κυκλωνική καί Αντικυκλωνική.

Η πρώτη οφείλεται σέ ανοδικά ρεύματα κατά τήν διάρκεια νηνεμίας, η δεύτερη στην αναγκαστική ανύψωση αερίων μαζών λόγω παρουσίας όρους καί η τρίτη καί τέταρτη οφείλονται σέ κυκλωνικά ή αντικυκλωνικά συστήματα, τά γνωστά σέ όλους μας από τά δελτία καιρού χαμηλά ή υψηλά βαρομετρικά συστήματα. Στήν πραγματικότητα όλοι αυτοί οι λόγοι είναι δυνατόν νά διαπλέκονται καί η βροχή νά οφείλεται σέ συνδυασμό τους. Η βροχή μετρείται μέ τά βροχόμετρα όπου μετρείται τό ύψος της. Ο τρόπος πού κατανέμεται η βροχή μέσα στούς μήνες ενός έτους ονομάζεται βροχομετρική δίαιτα. Στήν χώρα μας οι βροχερότεροι μήνες είναι ο Νοέμβριος καί ο Δεκέμβριος ενώ οι περιοχές μέ τίς περισσότερες βροχοπτώσεις είναι οι βορειοδυτικές.

Χιόνι

Τό χιόνι είναι στερεή μορφή τού υετού πού σχηματίζεται από υδρατμούς πού ψύχονται γύρω από κάποιο σωματίδιο σκόνης κάτω από τό σημείο παγοποιήσεως καί συμπυκνώνονται περνώντας κατ' ευθείαν στήν στερεή φάση, χωρίς νά περάσουν απ' τήν υγρή φάση σχηματίζοντας κρυστάλλους. Η μορφή τών κρυστάλλων εξαρτάται απ' τήν θερμοκρασία πού επικρατεί μέσα στό σύννεφο καί τήν σχετική του υγρασία. Οι διάφορες γεωμετρικές μορφές τών κρυστάλλων είναι βελόνες, κίονες, πρίσματα, κύπελλα, πλάκες, αστέρες καί διάφοροι άλλοι πολυκρύσταλλοι. Τό άν αυτοί οι κρύσταλλοι πού βρίσκονται μέσα στό σύννεφο θά φτάσει στό έδαφος ως χιονόπτωση μέ τήν μορφή τών γνωστών μας νιφάδων (συσσωματώματα κρυστάλλων), εξαρτάται απ' τήν ταχύτητα πτώσεώς τους. Η πιθανότητα εκδήλωσης χιονοπτώσεως είναι ανάλογη τής ταχύτητας αυτής. Η μέτρηση τού χιονιού γίνεται αφού προηγουμένως τακεί καί μετασχηματιστεί σέ νερό, οπότε μετρείται τό ύψος τού ισοδύναμου νερού πού προκύπτει, όπως γίνεται καί με τίς βροχοπτώσεις.

Χιονόνερο

Τό χιονόνερο είναι μικρά κομμάτια μερικώς λιωμένου πάγου. Ο ένας τρόπος σχηματισμού είναι από σταγόνες βροχής πού ψύχονται καί παγώνουν μερικώς, καθώς διέρχονται από στρώμα αέρα θερμοκρασίας χαμηλότερης αυτής τής παγοποιήσεως. Δημιουργείται επίσης από νιφάδες χιονιού πού δέν προλαβαίνουν νά φτάσουν στό έδαφος ως χιόνι αλλά στήν πορεία τους πρός τά κάτω περνώντας από θερμότερα στρώματα αέρα μισολιώνουν. Καί στίς δυό περιπτώσεις τό κατακρήμνισμα είναι όπως λέει καί τό όνομά του κάτι ενδιάμεσο μεταξύ βροχόνερου καί χιονιού.

Χαλάζι

Τό χαλάζι είναι στερεό κατακρήμνισμα πού σχηματίζεται μέ τήν εξής διεργασία. Αρχίζει καί αυτό μέ τήν συμπύκνωση βεβαίως υδρατμού σέ κάποιο πυρήνα πού μέ τήν συσσωμάτωση μετατρέπεται σέ σταγόνα καί αρχίζει νά πέφτει. Είναι δυνατόν στήν πορεία της η σταγόνα νά συλληφθεί από ανοδικό ρεύμα καί να μεταφερθεί σέ περιοχή θερμοκρασίας μικρότερης τού σημείου παγοποιήσεως οπότε καί παγώνει. Άν αρχίσει νά πέφτει παρασυρόμενη από ψυχρό καθοδικό ρεύμα τώρα, αρχίζει νά λιώνει καθώς θά διέρχεται από θερμότερα στρώματα αέρα πρός τήν βάση τού νέφους, στό οποίο δημιουργήθηκε. Άν ξανασυλληφθεί από ανοδικό ρεύμα, αρχίζει πάλι ν' ανεβαίνει σέ ψυχρότερο αέρα καί ξαναπαγώνει. Αυτό τό "ανέβα - κατέβα" μπορεί νά συμβεί αρκετές φορές καί κάθε φορά η σταγόνα αποκτά ένα περίβλημα πάγου.

Τελικά φτάνει στό έδαφος μέ πολλά περιβλήματα σάν κρεμμύδι καί αλλοίμονο στό κεφάλι πού θά επιπέσει. Οι καταστροφές από χαλάζι είναι πολλές καί εξαρτώνται φυσικά από τό πλήθος τών περιβλημάτων του, δηλαδή τό μέγεθός του. Αυτό μπορεί νά ξεκινά από διάμετρο μικρότερη του εκατοστού καί νά ξεπερνά τά 10 εκατοστά. Πρόσφατα καί στήν χωρα μας, Νοέμβριος 2002, έπεσε χαλάζι μεγέθους λεμονιού μέ σοβαρές ζημιές σέ κατοικίες καί αυτοκίνητα. Άν αναλογιστεί κανείς τό ύψος απ' τό οποίο έρχεται τό χαλάζι π.χ. από τά 8.000 μέτρα, εύκολα αντιλαμβάνεται τήν ταχύτητα πού αποκτά φτάνοντας στό έδαφος καί τήν φοβερή ορμή μέ τήν οποία προσκρούει σ' αυτό. Οι ζημιές φυσικά θά είναι αναπόφευκτες στίς περιουσίες τών ανθρώπων καί κυρίως στίς καλλιέργειες. Σπανίως σκοτώνει καί ανθρώπους, όπως συνέβη τόν Μάϊο τού 1986 στήν Κίνα, οπότε 100 άνθρωποι σκοτώθηκαν, 9.000 τραυματίστηκαν καί 35.000 σπίτια καταστράφηκαν από ισχυρότατη χαλαζόπτωση. Όπως προκύπτει απ' τόν τρόπο δημιουργίας του τό χαλάζι προϋποθέτει ύπαρξη ισχυρών ανοδικών καί καθοδικών ρευμάτων, τά οποία συνήθως παρατηρούνται σέ καταιγίδες. Πολλές φορές αυτό τό κατακρήμνισμα είναι καί προμήνυμα ανεμοστροβίλων.

Δρόσος - Πάχνη - Ομίχλη

Πάντοτε ο αέρας περιέχει περιέχει υδρατμούς είτε βρίσκεται πάνω από ψυχρές πολικές περιοχές είτε πάνω από διακεκαυμένες ερήμους. Μάλιστα όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία τού αέρα τόσο περισσότεροι υδρατμοί μπορούν νά συγκρατούνται σέ αέρια μορφή. Γιά νά εμφανιστούν τά φαινόμενα τής Δρόσου, Πάχνης καί Ομίχλης πρέπει ο αέρας κοντά στό έδαφος νά είναι κορεσμένος σέ υδρατμούς. Αυτό σημαίνει ότι κι ένα μόριο υδρατμού νά προσετίθετο δέν θά μπορούσε νά παραμείνει σέ αέρια μορφή αλλά θά υγροποιείτο. Τό ίδιο συμβαίνει κι άν άν πέσει η θερμοκρασία οπότε λιγότεροι υδρατμοί συγκρατούνται. Οι υπόλοιποι συμπυκνώνονται καί υγροποιούνται δίνοντας μάλιστα τήν εντύπωση ότι προηγήθηκε βροχή στήν περιοχή, αφού μουσκεύουν τά πάντα. Η υγροποίηση αυτή εκδηλώνεται μέ διαφόρους τρόπους ανάλογα μέ τόν βαθμό ψύξεως τών υδρατμών. Έτσι κατά τήν διάρκεια τής νύχτας π.χ. πού η θερμοκρασία πέφτει λόγω απώλειας θερμότητας κυρίως μέ τήν ακτινοβολία τής Γής, οι υδρατμοί συμπυκνώνονται επάνω στήν βλάστηση ή άλλα ψυχρά αντικείμενα καί σχηματίζουν τήν δρόσο. Αυτή γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτή άν περπατήσουμε ανάμεσα σέ χόρτα, οπότε τά παπούτσια γίνονται μούσκεμα. Άν η θερμοκρασία τών αντικειμένων επάνω στά οποία γίνεται η συμπύκνωση, είναι κάτω από μηδέν βαθμούς Κελσίου, η δρόσος παγώνει καί καλείται πλέον παγετός.

Η πάχνη έχει τόν ίδιο μηχανισμό δημιουργίας μέ τήν δρόσο, μόνο πού η ψύξη είναι λίγο μεγαλύτερη.

Αλλά καί η ομίχλη σχηματίζεται μέ τόν ίδιο τρόπο, μόνο πού η συμπύκνωση γίνεται επάνω σέ μόρια σκόνης πού δέν είναι επάνω στό έδαφος, αλλά αιωρούνται υπεράνω αυτού καί έλκουν τούς υδρατμούς. Οι υγρές σταγόνες πού δημιουργούνται μέ τήν συμπύκνωση πέφτουν πάρα πολύ αργά πρός τό έδαφος ή παρασύρονται εδώ κι εκεί από τόν άνεμο. Κι αυτό επειδή τό βάρος τους είναι πάρα πολύ μικρό. Επίσης μπορούμε νά πούμε ότι η ομίχλη είναι νέφος πολύ κοντά στήν επιφάνεια τού εδάφους. Μερικές φορές μάλιστα συγχέεται μέ τήν πολύ χαμηλή νέφωση. Άλλωστε δημιουργείται καί αυτή όπως καί τά νέφη.